Trudne zachowania przedszkolaka. Jak reagować? Jak prostować, nie raniąc?
Dziecko, podobnie jak dorośli przeżywa swoje problemy. Poddawane jest coraz to nowym próbom i doświadczeniom; kontaktuje się z różnymi osobami ze swojego otoczenia: dorosłymi i rówieśnikami. Zdobywa wiedzę, rozwija swoje sprawności umysłowe i fizyczne. Wśród wielu sytuacji, w których uczestniczy i pełni różnorodne role, są i takie, które zarówno w potocznym języku, jak i w języku psychologii określamy mianem trudnych. Jakie są tego przyczyny? Jak objawiają się trudne zachowania przedszkolaka? Jakie wsparcie zagwarantować dziecku, by poradziło sobie z wyjściem z trudnej sytuacji?
Przyczyny, które mogą powodować u małego dziecka trudne zachowania:
- brak znajomości zasad, jak i brak stałego systemu zasad i konsekwencji
- trudność w komunikowaniu się
- zachowanie opozycjo-buntownicze, czyli celowe łamanie zasad
- trudne zachowanie wynikające z obecności objawów różnych zaburzeń: np.: ADHD, zespół Aspergera, upośledzenie umysłowe, FAS, zespół dziecka maltretowanego, nadużycie seksualne, niedosłuch, alergie, „lęki separacyjne” , adaptacja do nowych warunków, choroby somatyczne itp.….
Najczęściej wymieniane przez rodziców i nauczycieli problemy to trudności w zachowaniu dziecka, związane z zaburzoną koncentracją uwagi, nadruchliwością, nadimpulsywnością. Tym obszarom przyjrzymy się wnikliwie, by pomóc Państwu w sposób bezpieczny, nie raniący dziecka, opanować trudne zachowania u naszych maluchów.
1. Zaburzenia koncentracji uwagi- objawy najczęściej spotykane u dzieci:
- bardzo szybko się rozprasza,
- zapomina polecenia,
- szybko się nudzi,
- często przerywa pracę,
- czyta bez zrozumienia,
- wraca do początku, gdy przerwie pracę,
- charakteryzuje je chaos odpowiedzi i natłok myśli,
- bardzo dużo gestykuluje,
- ma trudności ze zorganizowaniem sobie pracy,
- unika zadań wymagające wysiłku umysłowego,
- zapomina, co było zadane.
Wskazówki dla rodziców, jak pomóc dziecku przejawiającemu zaburzenia w zakresie koncentracji uwagi:
- dawać bardzo krótkie komunikaty, formułowane w pozytywie,
- powtórzyć polecenia krótko i czytelnie,
- sprawdzić, czy dziecko wykonało to polecenie,
- zwracać uwagę hasłowo: Spójrz na mnie!, Halo!
- użyć dzwoneczka lub gwizdka, jako krótkiego sygnału dźwiękowego,
- stanąć przy dziecku, poklepać po ramieniu, kucnąć i popatrzeć mu w oczy, poprosić o powtórzenie twoich słów- utrzymać kontakt wzrokowy.
2. Nadmierna ruchliwość – objawy najczęściej spotykane u dzieci:
- nerwowe ruchy rąk i stóp,
- często wstaje z miejsca, chodzi po mieszkaniu,
- nadmierna gadatliwość,
- ciągle kręci się,
- gryzie ołówki i kredki,
- wyrywa się do odpowiedzi, choć nie zawsze zna właściwą odpowiedz,
- zaczepia, potrąca.
Wskazówki dla rodzica, jak pomóc dziecku przejawiającemu nadmierną ruchliwość:
- prosić dziecko o wykonanie dobrych czynności,
- chwalić za każdy etap pracy, mówić powoli,
- mało dopytywać, bo ucieknie od kontaktu,
- za każdym razem pokazywać mu, co robi dobrze, z czego się cieszymy
- gdy biegnie po korytarzu, zatrzymać go i utrzymać kontakt wzrokowy, odciągnąć uwagę,
- wzmacniać pozytywnie, chwalić za wykonanie jakiejś czynności zgodnie z naszymi oczekiwaniami.
3. Nadmierna impulsywność - objawy najczęściej spotykane u dzieci:
- impuls- tzw. działanie natychmiastowe,
- reakcja jest nieproporcjonalna do bodźców,
- działa, nie przewidująco konsekwencji swojego działania, łatwiej podpada, bo nie sprawdza, czy nauczyciel jest obok,
- wie, co powinien zrobić, ale tego nie robi, zna reguły ale ma problem z ich zastosowaniem,
- jest niecierpliwe, często wtrąca się do rozmowy, nie czeka na swoją kolej,
- przypadkowo, nieumyślnie niszczy rzeczy,
- prowokuje, kłóci się,
- obraża się, kłamie,
- opowiada nie na temat, woli mówić niż słuchać,
- generalizuje.
Wskazówki dla rodzica, jak pomóc dziecku przejawiającemu nadmierną impulsywność.
- dzień po dniu przypominać o zasadach,
-proponować: Weź ołówek i narysuj na kartce jak jesteś zły.
- odwrócić uwagę dziecka,
- zaproponować, by poskakało na materacach,
- posadzić pomiędzy spokojnymi dziećmi.
Marta Maziarz
|
